شبیه سازی توام آب سطحی و آب زیرزمینی با استفاده از مدل های modflow و swat در حوضه فیروزآباد

کشور ایران از جمله کشورهای خشک و نیمه خشک جهان است که تأمین آب در آن به یکی از مهم ترین دغدغه های حاضر تبدیل شده است. منابع آب قابل برداشت به دو گروه آب های سطحی و زیرزمینی تقسیم-بندی می شوند که در چرخه هیدرولوژیکی مولفه های جدا از هم نیستند. حوضه فیروزآباد یکی از دشت های مستعد استان فارس برای کشاورزی است که در سال های اخیر به خصوص در قسمت آب زیرزمینی با افت شدید سطح آب روبرو شده است. در این تحقیق با هدف بهبود وضعیت فعلی، شناسایی و تهیه مدل های مناسب برای منابع آب حوضه فیروزآباد، اقدام به شبیه سازی توام آب سطحی و زیرزمینی حوضه با استفاده از مدل های 2009swat و modflow96 شد. یکی از اهداف اساسی این پژوهش، برآورد مقادیر تغذیه آبخوان آب زیرزمینی حوضه به کمک swat و استفاده از آن در مدل modflow است. ابتدا قسمت آب سطحی با مدل swat در بازه زمانی 2010-1994 شبیه سازی گردید. سپس با استفاده از اندازه گیری های شدت جریان در ایستگاه دهرود و روش sufi2 در نرم افزار swat-cup مورد تحلیل حساسیت، واسنجی، اعتبارسنجی و تحلیل عدم قطعیت قرار گرفت. مدل در بازه زمانی 2006-1998 واسنجی گردید که براساس مقادیر به دست آمده برای پارامترهای p-factor، d-factor، ضریب نش- ساتکلیف (ns)، ضریب تعیین (r2) وتابع هدف نتایج حاصل از آن قابل قبول بود. سپس در بازه زمانی 2010-2007 مدل اعتبارسنجی شد که کیفیت نتایج در این مرحله تا حدی کاهش یافته بود. این کاهش کیفیت را می توان به تفاوت قابل ملاحظه بین شرایط اقلیمی در دوره واسنجی واعتبارسنجی وابسته دانست. پس از استخراج مقادیر تغذیه آبخوان از مدل کالیبره شده در نرم افزار swat، قسمت آب زیرزمینی حوضه با استفاده از مدل modflow96 در نرم افزار pmwin در دو شرایط پایدار و ناپایدار شبیه سازی شد. مدل آب زیرزمینی آبخوان در دی ماه 1373 تحت شرایط پایدار و برای سال آبی 1374-1373 در شرایط ناپایدار مورد واسنجی قرار گرفت. جهت اطمینان به مدل تهیه شده، در سال آبی 1375-1374 و 1387-1386 نیز اعتبارسنجی مدل انجام شد. در مجموع نتایج تلفیق دو مدل موفقیت آمیز بود.